- «Η επιμονή της Τουρκίας για λύση δύο κρατών δεν μπορεί να είναι αποδεκτή ούτε από την ε/κ αλλά ούτε και από τη διεθνή κοινότητα»
- «O εθνικισμός επισκίασε την έννοια της κοινής πατρίδας»
Συνάντηση Χριστοδουλίδη - Τατάρ τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου, και τον Μάρτιο πολυμερής, με τη συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων. Ποιες προσδοκίες υπάρχουν και τι να αναμένει κανείς ως αποτέλεσμα των διεργασιών αυτών; Ο τέως ευρωβουλευτής, πανεπιστημιακός καθηγητής, Νιαζί Κιζιλγιουρέκ αξιολογεί τα δεδομένα για την Κύπρο, την Ελλάδα, την Τουρκία αλλά και την περιοχή μας ευρύτερα, καταθέτει απόψεις και αναλύει την κατάσταση.
Για τη συνάντηση των δύο ηγετών φαίνεται να κρατά μικρό καλάθι, αφού αυτή θα περιοριστεί στα θέματα οδοφραγμάτων, για τα οποία ωστόσο, δεν υπάρχει συμφωνία, ενώ λίγες ελπίδες έχει και για την κατάληξη της διευρυμένης, δεδομένου του γεγονότος ότι η Τουρκία επιμένει στη λύση δύο κρατών. Αναμένει, ωστόσο, συνέχεια στις διαβουλεύσεις, αφού «η Τουρκία διαπραγματεύεται παράλληλα να εξασφαλίσει τα συμφέροντά της σε ΕΕ και Ανατολική Μεσόγειο». Άρα, συμπληρώνει, της συμφέρει να υπάρχει κάποια κινητικότητα στο Κυπριακό.
Συνάντηση Χριστοδουλίδη - Τατάρ στις 20 Ιανουαρίου και διευρυμένη, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, τον Μάρτιο. Τι να αναμένουμε από την πρώτη και τι από τη δεύτερη;
Είναι λυπηρό να βλέπουμε τους δύο ηγέτες να μην καταφέρνουν να βρουν συναίνεση για διάνοιξη οδοφραγμάτων. Ενώ έδωσαν τον λόγο τους στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, μέχρι τώρα δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν. Είναι γεγονός ότι και Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι υποφέρουν κατά τη διακίνηση στα οδοφράγματα. Άρα επιβάλλεται να διευκολυνθούν οι πολίτες και οι ηγέτες να βρουν λύση το γρηγορότερο δυνατό.
Ως προς τη διευρυμένη συνάντηση με τη συμμετοχή και των εγγυητριών δυνάμεων, η στάση της Τουρκίας μέχρι τώρα, δεν αφήνει περιθώρια για ελπίδα. Η επιμονή της Τουρκίας για λύση δύο κρατών δεν μπορεί να είναι αποδεκτή ούτε από την ε/κ κοινότητα αλλά ούτε και από τη διεθνή κοινότητα. Βεβαίως, δεν ξέρουμε αν η λύση δύο κρατών είναι ο τελευταίος λόγος της Τουρκίας.
Η Τουρκία προσεγγίζει το Κυπριακό με μια διαπραγματευτική προσέγγιση, από τη μία θέλει να εξασφαλίσει την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και από την άλλη θέλει να εξασφαλίσει θέση στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Κυπριακό είναι θέμα οδοφραγμάτων; Φαίνεται πως μόνο γι' αυτό βρίσκουν κοινή γλώσσα -με διαφορετικές προσεγγίσεις κι επιδιώξεις, ωστόσο- οι δύο ηγέτες…
Το Κυπριακό βεβαίως δεν είναι θέμα οδοφραγμάτων. Το λυπηρό όμως είναι ότι οι ηγέτες δεν βρίσκουν άλλο θέμα να συζητήσουν...
Συνέχεια στις διαβουλεύσεις
Και η διευρυμένη τον Μάρτιο τι αποτέλεσμα μπορεί να δώσει, όταν καμιά πρόοδος έχει καταγραφεί στις θέσεις των δύο πλευρών;
Όπως ανάφερα και πριν, αν η Τουρκία επιμένει στη λύση δύο κρατών, δεν βλέπω καμία προοπτική. Όμως, βλέπω τη συνέχεια των διαβουλεύσεων, διότι η Τουρκία διαπραγματεύεται παράλληλα να εξασφαλίσει τα συμφέροντά της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ανατολική Μεσόγειο. Άρα της συμφέρει να υπάρχει κάποια κινητικότητα στο Κυπριακό.
Γιατί επιμένει ο Αντόνιο Γκουτέρες; Ελπίζει στην προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας; Υπάρχει όντως προσέγγιση ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα;
Η προσέγγιση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι και επιθυμία του δυτικού κόσμου. Μάλιστα η Ουάσινγκτον ζήτησε από τη Γερμανία να αναλάβει πρωτοβουλία και να βοηθήσει στον διάλογο αυτό μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ο σκοπός είναι να μην απομακρυνθεί η Τουρκία από τον δυτικό κόσμο. Το Κυπριακό φαίνεται ότι δεν είναι μέρος του ελληνοτουρκικού διαλόγου - τουλάχιστον προς το παρόν.
Τουρκία - Συρία
Με τη Συρία να κυριαρχεί στις προτεραιότητες Ερντογάν, ποιο μέλλον μπορεί να έχει το Κυπριακό;
Η κατάσταση στη Συρία παραμένει αβέβαιη. Σίγουρα η Τουρκία είναι ένα βήμα μπροστά και ασκεί μεγάλη επιρροή στη Συρία. Όμως υπάρχουν και σοβαρά άλυτα προβλήματα. Για παράδειγμα, το στάτους των Κούρδων στο νέο καθεστώς στη Συρία. Επίσης, δεν ξέρουμε τι στάση θα τηρήσει ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ ως προς τους Κούρδους της Συρίας. Είναι γνωστό ότι το Ισραήλ επιθυμεί μια ενδυναμωμένη παρουσία των Κούρδων στη Συρία, πράγμα που προσθέτει κι άλλη ένταση στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ. Κατά πόσο Τουρκία και Ισραήλ θα συνεργαστούν ή θα έρθουν αντιμέτωποι, παραμένει άγνωστο. Το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια επιλέγει να ταυτίζει τα συμφέροντά της με το Ισραήλ δεν βοηθά στη δημιουργία της προοπτικής της ομοσπονδιακής Κύπρου.
Διαβλέπετε προοπτική αλλαγής στην ηγεσία των Τ/Κ; Είναι δυνατόν ο Ερχιουρμάν να είναι ο επόμενος συνομιλητής του Χριστοδουλίδη;
Στις εκλογές υπάρχει μια καλή πιθανότητα ο κ. Ερχιουρμάν να εκλεγεί ηγέτης της τ/κ κοινότητας. Όμως αν η Τουρκία παρεμβαίνει στην εκλογική διαδικασία υπέρ του Τατάρ, όπως το έκανε και στις τελευταίες εκλογές κατά του Ακιντζί, τότε μπορεί να χάσει τις εκλογές.
Ερχιουρμάν, Κυπριακό
Ποια στάση θα κρατήσει ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στο Κυπριακό, ανερχόμενος στην ηγεσία των Τ/Κ;
Ο Ερχιουρμάν πιστεύει σε μία χαλαρή, αποκεντρωμένη, ομοσπονδία. Υπάρχουν αρκετοί Ε/Κ που υιοθετούν αυτήν την προσέγγιση. Όμως προτάσσει κάποιους όρους που μπορεί να δυσκολέψουν τη διαπραγματευτική διαδικασία. Για παράδειγμα, μιλά για την αναγνώριση της πολιτικής ισότητας των Τ/Κ πριν την έναρξη των συνομιλιών. Επίσης, σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών, δεν θέλει επιστροφή στο στάτους κβο.
Η Τουρκία δεν είναι μακριά από αυτή την προσέγγιση αν εξασφαλίσει αυτά που ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την εμπλοκή της στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου. Αν η Τουρκία όμως επιμένει στη λύση δύο κρατών, είναι πρώτο, δύσκολο να εκλεγεί ο κ. Ερχιουρμάν, και δεύτερο, αν εκλεγεί, θα είναι δύσκολο να προχωρήσει σε μια ομοσπονδιακή λύση.
«Ο δραπέτης των εθνών»
«Ο δραπέτης των εθνών» ή μια ζωή σε πολλές ζωές. Τα τραύματα του εθνικισμού, του φανατισμού και στις δύο κοινότητες ιδωμένα μέσα από τις πολλές αυτές ζωές που έχετε ζήσει. Ποια απήχηση έχει το νέο σας βιβλίο;
«Ο δραπέτης των εθνών» είναι μια προσωπική ιστορία της κυπριακής διένεξης. Βασίζεται στα προσωπικά μου βιώματα και τα πολιτικά φαινόμενα μέσα από τα οποία εξελίχτηκαν τα προσωπικά μου βιώματα.
Σε γενικές γραμμές θα έλεγα πραγματεύεται τον αγώνα ενός διανοουμένου κατά του εθνικισμού. Από αυτήν την άποψη έχει μια οικουμενική διάσταση.
Συγκεκριμένα όμως, πραγματεύεται τη ζωή ενός Κύπριου που ταυτόχρονα ταυτίζεται και με τις δύο κοινότητες της Κύπρου. Αυτό, από τη μία, εμπλουτίζει τη ζωή μου, από την άλλη, με βάζει στο στόχαστρο των εθνικιστών και από τις δύο κοινότητες.
Το βιβλίο βρίσκει καλή απήχηση. Πρέπει να πω ότι «Ο δραπέτης των εθνών» κυκλοφόρησε πριν μερικά χρόνια και στην τουρκική γλώσσα και αγκαλιάστηκε θερμά από το αναγνωστικό κοινό.
Το όραμα της κοινής πατρίδας υπήρχε πάντα; Πάλευαν όλοι γι' αυτό το όραμα;
Δυστυχώς, όχι. Ε/Κ και Τ/Κ, ιστορικά, δεν οραματίσθηκαν μια κοινή πατρίδα και ούτε ένα κοινό μέλλον. Διεκδίκησαν αντιφατικά εθνικά οράματα και κατέληξαν σε σύγκρουση. Η έννοια της κοινής πατρίδας ουσιαστικά μπήκε στη ζωή μας, μετά την τουρκική εισβολή - μαζί με την ομοσπονδιακή προοπτική. Όμως, δυστυχώς ο εθνικισμός επισκίασε την έννοια της κοινής πατρίδας. Σε μια κοινή πατρίδα οι πολίτες, ανεξάρτητα από την εθνοτική τους καταγωγή, ανήκουν σε έναν κοινό δημόσιο χώρο και σέβονται και υπερασπίζονται τα δικαιώματα των συμπολιτών τους. Δυστυχώς, στην Κύπρο, οι ευαισθησίες μας περιορίζονται στα όρια της εθνοτικής μας καταγωγής.
- Η παρουσίαση του βιβλίου «Ο δραπέτης των εθνών», θα γίνει στις 22 Ιανουαρίου στη Δημοσιογραφική Εστία (19.00) με ομιλητές τους Καίτη Κληρίδου, Γιώργο Φράγκο και Ελένη Μαύρου. Χαιρετισμοί από Στέφανο Στεφάνου και Τάκη Χατζηδημητρίου, συντονισμός Ρένα Χόπλαρου.
